نظریّة ادبی سبک هندی؛ با تأکید بر اشعار صائب تبریزی

دیدگاه‏هایی که شاعران هر دوره دربارة تعریف شعر ارائه می‏کنند، روشنگر ویژگی‏های نوع شعری است که در آن دوره مقبول طبع آنان قرار می‏گرفته است. مجموع این دیدگاه‏ها به‌طورکلّی می‏تواند به لحاظ نظری تعریف شعر مطلوب را در هر عصری برای ما روشن سازد؛ ازاین‏رو، می‏توانیم از این دیدگاه‏ها به «نظریّة ادبی» آن عصر یا دوره تعبیر کنیم. شاعران عصر صفوی و به­ویژه برجسته‏ترین آنها، یعنی صائب تبریزی نیز دیدگاه‏هایی دربارة شعر در اشعارشان مطرح کرده و تعریفی متفاوت با دوره‏های پیشین از شعر ارائه کرده‏اند. مقالة حاضر سعی دارد با جست‌وجو در اشعار شاعران برجستة عصر صفوی و با کمک‌گرفتن از شعر این شاعران، ویژگی‏های نظریّة شعری این عصر را بررسی و تبیین کند و جنبه‏های آن را بکاود. در این پژوهش تأکید عمده بر شعر صائب بوده است؛ زیرا برجسته‏ترین شاعر سبک هندی است. بررسی حاضر به این نتیجه دست می‏یابد که تعریف شاعران از نوع شعر مطلوب در این عصر با تعریف آن در دوره‏های قبلی کاملاً متفاوت است. معنی و مضمون بیگانه، به­عنوان مهم‏ترین عنصر اصلی در تعریف و ارزیابی شعر مطرح می‏شود که رعایت­نکردن آن عدم پذیرش و مقبولیّت شعر را از سوی شاعران در پی دارد.